Na het succes van films als Bohemian Rhapsody, Elvis en de recente kaskraker Oppenheimer lijkt Hollywood de biopic nieuw leven ingeblazen te hebben. Met Napoleon wil regisseur Ridley Scott (Gladiator, The Martian) het genre optillen naar wereldveroverende proporties. Met échte veldslagen, Oscarwaardige hoofdrolspelers en een torenhoog productiebudget. Helaas zakt de film, net als Napoleon zelf, hoogmoedig door de knieën in een overhaaste achtbaanrit die van spektakel naar spektakel raast. Waarom we dit vinden, lees je in onze recensie door Emmo de Bie. De film is vanaf morgen op het witte doek te bewonderen, waarna hij op de streamingdienst Apple TV+ zal verschijnen.
Het leven van Napoleon wordt (té) rap samengevat
Revolutionair, generaal, heerser van Frankrijk, keizer van Europa—het leven van Napoleon Bonaparte (gespeeld door Joaquin Phoenix) bevat genoeg hoogtepunten om er een hele serie van te maken. Misschien zou het verhaal in een serie dan ook beter uit de verf komen. Napoleon dendert namelijk in een moordend tempo door van de ene mijlpaal naar de andere. Zo wordt Napoleon ingefluisterd om de alleenheerschappij van Frankrijk op te eisen, en luttele seconden later komt zijn kroning tot keizer in beeld. En vervolgens wordt hij na zijn gefaalde Russische campagne verbannen naar Elba, om enkele minuten later alweer zijn leger aan te voeren bij de slag bij Waterloo.
Dit maakt Napoleon eerder tot een samenvatting van zijn Wikipediapagina dan een indringende karakterstudie. Deze hoogtepuntensneltrein reduceert Napoleon tot een megalomane tiran met een godcomplex. Een gemiste kans om het mythische figuur uit de geschiedenisboeken wat menselijkheid in te blazen.
Naast Napoleons klim naar de politieke top staat ook zijn turbulente relatie met zijn grote liefde Josephine (fenomenaal gespeeld door Vanessa Kirby) centraal. Maar net als de rest van het verhaal voelt ook de ontwikkeling van deze relatie overhaast en onverdiend.
Wanneer ze samen zijn, vechten Napoleon en Josephine elkaar continu de tent uit in een bijna toxische relatie waarin ze niet met of zonder elkaar kunnen. Napoleon lijkt zijn vrouw als niks anders te zien dan een middel voor nageslacht, terwijl zij regelmatig het bed in duikt met andere leden van het Franse hof. Maar zodra Napoleon tijdens veldtochten in Egypte of Austerlitz mijmert over hoezeer hij zijn geliefde mist, voelt het alsof er een groot deel van hun ontwikkeling is achtergebleven in de bewerking van de film.
Alle actiescènes zijn visuele spektakels
Waar de meesten Napoleon voor willen gaan kijken, zijn de langverwachte veldslagen. En hierin laat Scott weer eens zien een meester te zijn in het regisseren van grootse actiescènes. Op een voorheen nog nooit vertoonde schaal worden epische strijdtonelen als de slag bij Austerlitz en natuurlijk Waterloo tot leven gebracht. Door prachtig vormgegeven en overweldigend chaotische taferelen word je als kijker meegezogen in de visie van een voetsoldaat in een enorme mensenmassa en tegelijkertijd in de afstandelijke blik van een militair strateeg. De actie is hard, angstaanjagend en bloederig. En de wens van Ridley Scott om nagenoeg alleen maar figuranten te gebruiken in plaats van CGI-legers werpt zijn vruchten af.
Met name de slag bij Austerlitz is een visueel spektakel. De winterse vallei, gehuld in vale grijs- en blauwtinten, biedt een schrijnend contrast met het bloed en vuur die enkele minuten later het scherm overspoelen. De trage aanloop, gedonder van honderden paardenhoeven en gebulder van kanonschoten laten je als kijker verdwaasd en verbaasd achter. En wanneer Napoleon in het heetst van de strijd zijn militaire genialiteit laat zien, krijg je als kijker eindelijk het gevoel een glimp van zijn gedachtegang mee te krijgen. Een moment van bezinning en reflectie blijft hier helaas ook uit. De film dendert onverbiddelijk door, met vermoeidheid bij de kijker als gevolg.
Wie Napoleon echt was blijft een mysterie
Dit alles maakt Napoleon uiteindelijk tot een zeer duur geproduceerde geschiedenisles. En op dat gebied is de film ook enorm geslaagd. Het script is soms wat kort door de bocht, en de kleine beetjes matige CGI steken extra af tegen alle visuele meesterwerken die je als kijker worden voorgeschoteld. Wie Napoleon nou echt was, dat kom je in deze film niet te weten. Maar je krijgt wel een spectaculair beeld van wat hij allemaal heeft bereikt.