Met een grote bak popcorn op je schoot genieten van een spectaculaire film op het witte doek… De bioscoop is niet meer weg te denken uit ons wereldbeeld. Door de komst van streamingsdiensten lijkt ‘een avondje naar de film gaan’ echter steeds vaker een andere betekenis te krijgen. Zorgt dit ervoor dat het einde van de bioscoop nu toch echt in zicht is? Onze redacteur Jessica deelt haar toekomstbeeld in dit opiniestuk.
De cijfers: loopt het aantal bioscoopbezoeken terug?
Laten we allereerst in de cijfers duiken. Is het echt zo slecht gesteld met de bioscopen? Het korte antwoord op die vraag is: ja. Volgens onderzoek van de Filmdistributeurs Nederland (FDN) en de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) is 2021 een jaar met dramatisch lage cijfers geweest, zeker als je deze in historisch perspectief plaatst. Met maar 14.306.934 bioscoopbezoeken werden de goede cijfers van 2019 (38.033.000 bioscoopbezoeken) bij lange na niet geëvenaard. Sterker nog: sinds 1918 wisten maar één keer eerder zo weinig bezoekers de bioscoop te vinden, namelijk in 1992.
Kanttekening hierbij is natuurlijk wel dat de bioscopen door de coronapandemie langdurig met restricties te maken hadden. Pathé, Kinepolis, Vue Cinema en alle andere bioscopen en filmtheaters moesten in 2021 wel 24 weken lang hun deuren sluiten. Nu denk je vast: “Probleem verklaard. Als de bioscoop wél het hele jaar open was geweest, dan was er niks aan de hand geweest.” Toch is dit ook niet helemaal waar. In de 28 weken waarin filmliefhebbers wel op het grote scherm van de nieuwste releases konden genieten, vond er alsnog een verlies van 31% plaats. Hieruit lijken we voorzichtig te kunnen concluderen dat de bioscoop inderdaad wat van zijn charme begint te verliezen, al waren er natuurlijk ook minder nieuwe releases als gevolg van productieproblemen door de pandemie.1
Concurrentie van de streamingsdiensten
Een breed gedragen idee is echter het gevaar van de opkomst van alle streamingsdiensten voor de traditionele bioscoop. Netflix, Disney+, Viaplay, HBO Max en ga zo maar door… Als je al deze videodiensten naast elkaar zet, is het niet zo gek dat een bezoekje aan de bioscoop steeds minder populair wordt. Waar je in de bioscoop meestal de keuze hebt uit een stuk of tien films, is het aanbod aan films die je online kunt kijken eindeloos.
Bovendien ligt de tijd waarin de streaming services alleen nog maar films uitbrachten nadát deze eerst in de bioscoop verschenen achter ons. Steeds vaker is een bezoekje aan de bioscoop niet meer nodig om de nieuwste films te bekijken en vind je de beste releases (vrijwel) direct op een video on demand-platform. Zo hoefde je in december 2021 voor het voor vier Oscars genomineerde Don’t Look Up geen bioscoopkaartje meer te kopen; je kon de film direct bekijken op Netflix. Ook lanceert The Walt Disney Company nieuwe films gemiddeld al na 70 dagen op Disney+ en doet HBO Max (Warner Bros. Discovery) hier met ± 45 dagen zelf nog een schepje bovenop.
Onze televisies worden daarnaast steeds groter en beter, en tegenwoordig kunnen we zelfs op onze telefoon of tablet alle films in perfecte kwaliteit streamen. Het is dus heel makkelijk om, waar je maar wil, je eigen comfortabele en knusse thuisbioscoop te creëren. Ook bioscopen zelf lijken hier trouwens van op de hoogte te zijn. Zo biedt Pathé (sinds de recente overname) met Pathé Thuis een eigen TVOD-streamingsdienst aan waarmee ook de thuiskijker op zijn wenken bediend wordt.
Wordt het bioscoopkaartje te duur?
Naast de komst van streamingsdiensten zullen ook de steeds duurder wordende bioscoopkaartjes een grote veroorzaker zijn van de lege bioscoopzalen. Tegenwoordig leg je al gauw €11,50 neer voor één kaartje. Als je in het weekend of in de avond naar de film wil, naar een langere film gaat of de film in 3D, 4DX, Laser ULTRA of IMAX wil bekijken, kan hier zomaar nog eens €5 bovenop komen. Zo ben je in sommige gevallen wel €17,50 voor één kaartje kwijt, en dan heb je de peperdure snacks en drankjes nog niet eens afgerekend.
Dat deze hoge prijzen in deze toch al dure tijden ook voor een verschuiving van het kijkersgedrag zorgen, staat wat ons betreft buiten kijf. Het feit dat thuis streamen relatief goedkoop is, helpt dan ook niet mee. Voor een abonnement op Netflix betaal je bijvoorbeeld tussen de €7,99 en €15,99, een standaardabonnement is €11,99. Voor hetzelfde geld waarmee je één keer naar de bioscoop gaat, kun je online dus onbeperkt naar films en series kijken. En dan is Netflix nog (bij verre) niet eens één van de goedkoopste streamingdiensten in Nederland.
Wat kan de bioscoop nog doen om het tij te keren?
Als we bovenstaande punten op een rij zetten, lijkt het een verloren zaak voor de bioscoop. Toch verwachten wij niet dat filmtheaters en bioscoopzalen in de toekomst echt uit ons wereldbeeld zullen verdwijnen. Naast het feit dat ‘naar de bioscoop gaan’ nog altijd een sociale bijeenkomst is, laat de bioscoopwereld met de opkomst van hypermoderne filmtechnologieën als 4DX, Laser ULTRA en IMAX ook zien dat ze er alles aan doen om te zorgen dat nieuwe films op het grote scherm bekijken een unieke ervaring blijft. Zo zal dit niet snel geëvenaard worden door de thuisbioscoop, hoe knus en comfortabel deze ook gemaakt wordt.
Bioscopen blijven zich daarnaast ook op het gebied van aanbod vernieuwen. Kon je hier vroeger alleen terecht voor de nieuwste films, tegenwoordig bekijk je ook opera- en balletvoorstellingen, oude klassiekers, concerten en eSports-toernooien op het witte doek. Zelfs de finale van het populaire programma Wie is de Mol? is al meermaals in de bioscoop vertoond. Daarnaast ontstaan er nieuwe formats zoals The(Any)Thing, een soort privébioscoop met eigen keuze voor welke film vertoond wordt. De rol van de bioscoop wordt dus anders: inmiddels kan niet alleen de klassieke filmliefhebber hier terecht, maar wordt het voor steeds meer verschillende doelgroepen aantrekkelijk.
Is het einde van de bioscoop in zicht?
Dus wat denk jij: is het einde van de bioscoop in zicht? De bioscopen staan onder grote druk door de opkomst van streamingsdiensten en het aantal bezoekers lijkt hierdoor terug te lopen. Toch blijft ook de bioscoopwereld zich vernieuwen en ontwikkelen.
Een uitspraak over de toekomst van de bioscoop blijft daarom louter gissen. Wij hopen in ieder geval dat we in de toekomst niet alleen thuis hoeven te streamen, maar ook nog altijd met een grote bak popcorn op een roodfluwelen stoel neer kunnen ploffen. De tijd zal het leren…
1 Bron: Filmdistributeurs Nederland (FDN) en Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF)